Aanpassing van de BTW vrijstelling voor vrije beroepen in de zorgsector

Diensten van vrije beroepers in de zorgsector (medische en paramedische beroepen) worden al sinds jaar en dag vrijgesteld van BTW.

Zo zijn prestaties van artsen, tandartsen, kinesisten, verpleegsters, vroedvrouwen en nog een aantal vrije beroepers in de zorg vrijgesteld van BTW. Voor medische beroepen (artsen, tandartsen, kinesisten, …) geldt deze onverkort, en voor paramedische beroepen (logopedisten, ergotherapeuten, audiologen,…) geldt deze wanneer de dienstverstrekker erkend is en de prestatie is opgenomen in de RIZIV nomenclatuur. En deze vrijstelling strekt zich uit over alle zorgprestaties en diensten – zowel therapeutische als niet-therapeutische – die zij verlenen. Behoudens voor bepaalde esthetische ingrepen en behandelingen die uitsluitend de verfraaiing van het uiterlijk tot doel hebben. Deze laatsten zijn sinds 01 januari 2016 al uitgesloten van de BTW vrijstelling.

Eenzelfde vrijstelling geldt ook voor ziekenhuizen, en voor al hun bijkomende leveringen en prestaties.

Vanaf 01 januari 2022 wordt er gesleuteld aan deze BTW vrijstelling. Er komt een dubbele aanpassing. Enerzijds een uitbreiding van het personele toepassingsgebied, en anderzijds een beperking van de toepassing van de vrijstelling.

Wat de uitbreiding van het personele toepassingsgebied betreft : de vrijstelling zal van toepassing zijn

• op beoefenaars van gereglementeerde medische – en paramedische beroepen
• op beoefenaars van niet-gereglementeerde medische en paramedische beroepen, zoals osteopaten, chiropractors, acupuncturisten,…
  Voor deze laatste categorie geldt dan wel cumulatief dat
  • ze moeten beschikken over een certificaat afgeleverd door een instelling erkend door een bevoegde (nationale – of internationale) overheid, en
  • de BTW administratie erkent dat ze op basis van dit certificaat kunnen aantonen te beschikken over de noodzakelijke kwalificaties om medische verzorging te verlenen waarvan het kwaliteitsniveau voldoende hoog is om soortgelijk te zijn aan de gereglementeerde beroepsbeoefenaars, en
  • ze een voorafgaande kennisgeving moeten doen aan de BTW administratie;

Wat de beperking van het materiële toepassingsgebied betreft : de vrijstelling zal enkel nog gelden voor ingrepen en handelingen met ‘een therapeutisch doel’. Diensten zonder therapeutisch doel worden onderworpen aan BTW. Dit geldt voor alle zorgverleners en voor ziekenhuizen.

Het begrip ‘therapeutisch doel’ is cruciaal bij deze vrijstelling en zal nog verder toegelicht worden door de Administratie. Maar op basis van vroegere rechtspraak van het Hof van Justitie van de EU kunnen we stellen dat het moet gaan over diensten die de diagnose, de behandeling en de genezing van ziekten of gezondheidsproblemen tot doel hebben. Het moet dus gaan om diensten ter bescherming, het behoud of het herstel van de gezondheid.

De meeste (para-)medische handelingen vallen hieronder.

Vallen hier bijvoorbeeld niet onder, en zijn dus principieel te belasten met BTW, de louter esthetische handelingen tot verfraaiing of verbetering van het fysieke voorkomen, het opstellen van een medisch expertise verslag, het onderzoek en de opmaak van een verslag ten behoeve van een verzekering, prestaties als controle arts, het ‘bleechen’ van tanden, activiteiten als personal coach door een kinesist, begeleiding van een sporter,….

Vallen verder ook niet langer onder de BTW vrijstelling de diensten en de leveringen van goederen gepaard gaande met vrijgestelde diensten wanneer ze (niet cumulatief)

• niet onontbeerlijk zijn voor het verrichten van vrijgestelde handelingen, of
• in hoofdzaak ertoe strekken aan een instelling (bvb ziekenhuis) extra inkomsten te verschaffen door handelingen die normaal bij commerciële ondernemingen aan BTW onderworpen worden

Voorbeelden hiervan:

• telefoon of televisie op een ziekenhuiskamer tegen betaling;
• verkoop van dranken buiten gewone maaltijden;
• de betaalde parking voor patiënten, bezoekers of werknemers van het ziekenhuis

De nieuwe regeling treedt in werking op 01 januari 2022.

Het lijkt ons nu al duidelijk dat een aantal zorgverstrekkers zich zullen moeten registreren voor BTW voor wat betreft de diensten en handelingen zonder ‘therapeutisch doel’. In een groot aantal gevallen zal de kleine ondernemersregeling soelaas kunnen bieden. In de mate dat de omzet uit die diensten en handelingen die aan BTW onderworpen wordt, lager ligt dan 25.000,00 euro op jaarbasis, kunnen die vrijgesteld blijven. Voor kleine ondernemingen gelden een beperkt aantal verplichtingen. Zo niet, zal een normale BTW registratie vereist zijn en zullen zij verder aangemerkt moeten worden als ‘gemengde’ BTW plichtigen. Hierdoor zullen ze moeten voldoen aan alle BTW verplichtingen, en ze hebben ook recht op een gedeeltelijke BTW aftrek. Maar dat laatste zal in de meeste gevallen wellicht slechts een schrale troost zijn.

Hoe één en ander praktisch in zijn werk zal gaan, zal nog moeten blijken uit een circulaire van de Administratie die binnenkort mag verwacht worden. Het is tenslotte ook nog de vraag hoe deze wijziging moet toegepast worden bij zelfstandige groeperingen die nu van de BTW vrijstelling genieten. Dit laatste is nog niet helemaal duidelijk.